Chương trình phát triển ngôn ngữ theo từng độ tuổi nhằm xác định rõ các mục tiêu, biểu hiện và nội dung giáo dục ngôn ngữ cho trẻ từ 0 đến 6 tuổi. Trên cơ sở đó, giáo viên có thể xây dựng các kế hoạch, lựa chọn phương pháp và tổ chức hoạt động hiệu quả, giúp trẻ hình thành và phát triển kỹ năng nghe – nói – giao tiếp – tư duy ngôn ngữ một cách tự nhiên, tích cực và bền vững.

I. Độ tuổi: Nhà trẻ (0 – 3 tuổi)
🎯 Mục tiêu phát triển ngôn ngữ:

Trẻ có khả năng nghe hiểu lời nói đơn giản, biết biểu đạt nhu cầu bằng cử chỉ và từ ngữ.
Bắt đầu hình thành khả năng giao tiếp và tương tác với người lớn bằng ngôn ngữ.
🧠 Biểu hiện cụ thể:

Biết lắng nghe, nhìn vào người đang nói, bắt chước âm thanh và từ đơn giản.
Trẻ sử dụng từ đơn, cụm từ đơn giản để biểu đạt nhu cầu (ví dụ: “bế”, “mẹ ơi”, “ăn cơm”...).
Trả lời được các câu hỏi đơn giản (“Cái gì đây?”, “Ai đây?”).
📌 Hình thức – Nội dung giáo dục:

Giao tiếp thường xuyên bằng lời nói, ánh mắt, nét mặt.
Kể chuyện ngắn, đọc thơ, hát ru cho trẻ nghe.
Sử dụng đồ vật, tranh ảnh, mô hình để phát triển vốn từ.
Trò chơi phát âm, chỉ đồ vật, gọi tên người thân quen.
🧸 II. Độ tuổi: Mẫu giáo bé (3 – 4 tuổi)
🎯 Mục tiêu phát triển ngôn ngữ:

Phát triển khả năng nói thành câu đơn giản, nghe hiểu mệnh lệnh, yêu cầu quen thuộc.
Biết kể lại sự việc gần gũi, trao đổi với người lớn và bạn.
🧠 Biểu hiện cụ thể:

Nói được câu có từ 3–5 từ.
Biết trả lời câu hỏi “ở đâu?”, “làm gì?”, “tại sao?”.
Kể được tên mình, tuổi, bố mẹ, đồ chơi yêu thích.
Tham gia vào các trò chơi sử dụng lời nói.
📌 Hình thức – Nội dung giáo dục:

Tổ chức trò chuyện theo chủ đề: gia đình, con vật, đồ vật.
Đọc thơ, kể chuyện có hình ảnh minh họa rõ ràng.
Tổ chức trò chơi giao tiếp: đoán đồ vật, nói theo tranh.
Khuyến khích trẻ kể lại hoạt động trong ngày bằng lời.
🧩 III. Độ tuổi: Mẫu giáo nhỡ (4 – 5 tuổi)
🎯 Mục tiêu phát triển ngôn ngữ:

Phát triển rõ rệt khả năng sử dụng câu kể, mô tả, nêu ý kiến cá nhân.
Tăng vốn từ, khả năng lắng nghe, trả lời, kể lại mạch lạc.
🧠 Biểu hiện cụ thể:

Nói rõ ràng, sử dụng câu phức dài 6–8 từ.
Tham gia kể chuyện theo tranh hoặc sáng tạo câu chuyện ngắn.
Biết lắng nghe bạn nói, không ngắt lời.
Biết đặt và trả lời câu hỏi đơn giản có tư duy.
📌 Hình thức – Nội dung giáo dục:

Kể chuyện sáng tạo, kể theo tranh, ghép tranh thành truyện.
Làm quen với sách truyện tranh, mô hình kể chuyện, đóng vai nhân vật.
Trò chơi luyện từ, phân biệt nghĩa từ, nói ngược, tìm vần.
Tổ chức giao tiếp nhóm nhỏ – nhóm lớn theo chủ đề gần gũi.
🎒 IV. Độ tuổi: Mẫu giáo lớn (5 – 6 tuổi)
🎯 Mục tiêu phát triển ngôn ngữ:

Phát triển toàn diện kỹ năng nghe – nói – kể – mô tả.
Chuẩn bị tốt cho việc học đọc – viết ở lớp 1.
🧠 Biểu hiện cụ thể:

Nói thành thạo các câu dài, có cấu trúc rõ ràng.
Biết kể chuyện có mở đầu – diễn biến – kết thúc.
Biết mô tả đồ vật, hiện tượng, nêu cảm xúc – quan điểm cá nhân.
Biết phát âm đúng, phân biệt âm đầu – vần – dấu.
Bắt đầu làm quen với mặt chữ, ký hiệu, dấu câu.
📌 Hình thức – Nội dung giáo dục:

Tổ chức các tiết học phát triển lời nói (kể chuyện, đàm thoại).
Làm quen chữ cái, luyện nghe – nói theo âm đầu, vần.
Trò chơi ngôn ngữ: nối âm – tìm từ – tìm vần – xếp chữ.
Viết tên, ký hiệu đơn giản (tên mình, bạn bè, con vật...).
Giao nhiệm vụ phát biểu trước lớp, nêu ý kiến trong nhóm.